Trong khi bài viết trước của chúng tôi tập trung vào việc đo lường ROI cho các công nghệ SaaS dựa trên AI, bài viết cập nhật này trình bày một góc nhìn tiên tiến hơn: các công ty cần bổ sung độ chính xác của các phép tính ROI truyền thống bằng một tầm nhìn chiến lược đa cấp. Cách tiếp cận này không còn là một lựa chọn nữa mà là một yêu cầu bắt buộc để cạnh tranh trong hệ sinh thái số năm 2025.

‍

Thách thức đánh giá: Cân bằng giữa kết quả tức thời và chuyển đổi dài hạn

‍

Thực tế đã được chứng minh: việc đánh giá đầu tư AI chỉ dựa trên các chỉ số ROI truyền thống là không đủ và thiển cận. Các tổ chức tự giới hạn mình trong cách tiếp cận này đang dần mất thị phần vào tay các đối thủ có tầm nhìn chiến lược hơn.

‍

"Các công ty không nhìn xa hơn lợi tức đầu tư (ROI) tức thời không chỉ bỏ lỡ những cơ hội chuyển đổi mà còn đang chủ động đánh mất tầm quan trọng trong tương lai của mình", Sarah Chen, Giám đốc AI tại Accenture, người gần đây đã được phỏng vấn tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới 2025 [1], cho biết. "Vấn đề không phải là từ bỏ ROI, mà là tích hợp nó vào một khuôn khổ đánh giá tinh vi hơn."

‍

Các nghiên cứu gần đây nhất về kinh tế học hành vi của Harvard Business Review (tháng 3 năm 2025) đã xác nhận rằng các tổ chức vẫn có xu hướng ưu tiên lợi ích tức thời hơn là các khoản đầu tư có khả năng mang lại lợi nhuận theo cấp số nhân nhưng phân bổ rộng hơn theo thời gian [2]. Cái bẫy nhận thức này đã trở nên đặc biệt nguy hiểm trong kỷ nguyên AI tạo sinh, nơi những lợi thế cạnh tranh đáng kể nhất thường chỉ xuất hiện sau những giai đoạn đầu với lợi nhuận dường như hạn chế.

‍

Tích hợp ROI với các quan điểm chiến lược: tiêu chuẩn mới cho năm 2025

‍

1. Cân bằng giữa tối ưu hóa và đổi mới đột phá

Việc áp dụng AI chỉ dựa trên ROI chắc chắn chỉ mang lại những cải tiến gia tăng. Báo cáo "Chiến lược Đầu tư AI 2025" của Viện McKinsey Global cho thấy các công ty hàng đầu đã áp dụng phương pháp "70-20-10": 70% đầu tư AI cho các hoạt động tối ưu hóa với ROI có thể dự đoán được, 20% cho các đổi mới chiến lược trung hạn và 10% cho các khám phá có khả năng thay đổi cục diện [3]. Sự cân bằng này đã trở nên thiết yếu để duy trì khả năng cạnh tranh trong những thị trường ngày càng biến động.

‍

2. Tận dụng trí tuệ cộng tác tăng cường

Các hệ thống truyền thống tiếp tục duy trì các kho dữ liệu thông tin, kìm hãm sự đổi mới. Theo một nghiên cứu của MIT Technology Review tháng 2 năm 2025, các nền tảng AI hiện tại không chỉ phá vỡ những rào cản này mà còn tích cực tạo ra các mô hình hợp tác giữa con người và máy móc mới, tạo ra giá trị theo cấp số nhân [4]. Các đánh giá đầu tư nâng cao hiện nay bao gồm các chỉ số "trí tuệ cộng tác" cụ thể để đo lường tiềm năng chuyển đổi này.

‍

‍

3. Xây dựng khả năng thích ứng mang tính hệ thống, không chỉ là hiệu quả

Trong bối cảnh tính bất định ngày càng gia tăng, Báo cáo Khả năng phục hồi AI năm 2025 của Deloitte nhấn mạnh việc các tổ chức hàng đầu đánh giá cao AI không chỉ vì hiệu quả của nó trong điều kiện bình thường mà còn vì khả năng thích ứng nhanh chóng với các kịch bản bất ngờ [5]. Phân tích căng thẳng dựa trên AI đã trở thành tiêu chuẩn để đánh giá khả năng phục hồi của tổ chức. Các công ty bỏ qua khía cạnh này trong đánh giá của mình đang đánh giá thấp đáng kể giá trị chiến lược của AI.

‍

4. Điều phối hệ sinh thái kỹ thuật số mở rộng

Nền kinh tế năm 2025 sẽ hoạt động như những hệ sinh thái siêu kết nối. Nghiên cứu "Hệ sinh thái Kinh doanh do AI thúc đẩy" (tháng 4 năm 2025) của Forrester chứng minh rằng các giải pháp AI không chỉ tạo ra giá trị trong tổ chức mà còn định nghĩa lại toàn bộ mạng lưới quan hệ với khách hàng, nhà cung cấp và đối tác [6]. Các khuôn khổ đánh giá mới bao gồm các chỉ số "hiệu ứng mạng" định lượng những lợi ích mang tính hệ thống này, thường bị bỏ qua trong các phân tích truyền thống.

‍

Truyền đạt giá trị: Từ phân tích đến kể chuyện chiến lược

Các nhà lãnh đạo thị trường đã từ bỏ hoàn toàn phương pháp định lượng để chuyển sang các phương pháp toàn diện hơn, tích hợp:

• Bản sao kỹ thuật số để mô phỏng tác động: Theo Báo cáo đầu tư AI tương lai năm 2025 của Gartner, các mô hình tiên tiến mô phỏng giá trị của AI thông qua bản sao kỹ thuật số của tổ chức được 83% công ty Fortune 500 áp dụng [7]
• Tiêu chuẩn dự đoán: Boston Consulting Group đã ghi lại cách định giá theo thời gian thực đang định hình lại bối cảnh cạnh tranh trong các ngành công nghiệp sử dụng nhiều công nghệ [8]
• Lập bản đồ các cơ hội mới nổi: Dữ liệu PwC Strategy& cho thấy mối tương quan trực tiếp giữa việc xác định sớm các cơ hội do AI hỗ trợ và tăng trưởng bền vững [9]

"Các công ty chỉ dựa vào phân tích ROI truyền thống đang bỏ lỡ phần nổi của tảng băng chìm về giá trị của AI", Tiến sĩ Marcus Lee, Giám đốc Công nghệ của Novartis Digital, khẳng định một cách đầy uy tín. "Chúng ta đang chứng kiến sự tái định nghĩa hoàn toàn toàn bộ các ngành công nghiệp do các tổ chức áp dụng các khuôn khổ định giá tinh vi hơn thúc đẩy." [10]

‍

Vượt qua nghịch lý thực hiện một lần và mãi mãi

Nghịch lý này vẫn tồn tại nhưng đã được định nghĩa lại: việc giành được sự ủng hộ cho các sáng kiến AI đầy tham vọng vẫn đòi hỏi một lý do kinh doanh thuyết phục, nhưng những lợi ích mang tính chuyển đổi nhất chỉ thực sự bộc lộ rõ ràng sau khi được triển khai. Nghiên cứu "AI Value Realization 2025" của Bain & Company ghi lại cách các tổ chức hàng đầu đã phát triển phương pháp tiếp cận danh mục đầu tư có cấu trúc [11]:

• Các dự án có ROI định lượng: Các sáng kiến AI mang lại lợi ích tức thì giúp tạo đà và niềm tin (chiếm 40% danh mục đầu tư)
• Đầu tư chiến lược mang tính chuyển đổi: Các dự án có tiềm năng đột phá được đánh giá thông qua các số liệu rộng hơn (chiếm 40% danh mục đầu tư)
• Khám phá do AI thúc đẩy: AI được sử dụng để xác định và đánh giá các cơ hội triển khai mới, tạo ra một vòng tuần hoàn đổi mới lành mạnh (20% danh mục đầu tư)

Chiều thời gian: suy nghĩ theo chu kỳ chuyển đổi

Lợi ích của AI hiện đang thể hiện rõ trong các chu kỳ chuyển đổi liên kết với nhau, thay vì các giai đoạn tuyến tính, như được nêu bật trong báo cáo "Các chu kỳ chuyển đổi AI" của Viện Giá trị Doanh nghiệp IBM (tháng 3 năm 2025) [12]:

• Chu kỳ tối ưu hóa (0-12 tháng): Cải tiến hoạt động đặt nền tảng cho những chuyển đổi sâu sắc hơn
• Chu kỳ tái tạo (1-2 năm): Xác định lại quy trình ra quyết định và mô hình vận hành
• Chu kỳ gián đoạn (2+ năm): Chuyển đổi mô hình kinh doanh và tạo ra các mô hình thị trường mới

Mức độ trưởng thành trong việc áp dụng AI vào năm 2025 sẽ được đo lường bằng khả năng quản lý đồng thời cả ba chu kỳ này, thay vì tiến triển tuyến tính từ chu kỳ này sang chu kỳ khác.

‍

‍

‍

Kết luận: Tương lai thuộc về những người có tầm nhìn thực tế

‍

Các tổ chức dẫn đầu trong việc áp dụng AI vào năm 2025 không chỉ là những tổ chức sở hữu công nghệ tiên tiến nhất mà còn là những tổ chức đã phát triển được năng lực vượt trội để điều phối đầu tư chiến lược.

‍

Cuộc tranh luận không còn diễn ra giữa các số liệu tài chính và các cân nhắc chiến lược nữa, mà là giữa các tổ chức đã phát triển khuôn khổ đánh giá tích hợp và các tổ chức đang nhanh chóng mất đi tính cạnh tranh.

Cách tiếp cận này đòi hỏi một kiểu lãnh đạo mới: khả năng cân bằng giữa tính nghiêm ngặt trong phân tích và tầm nhìn mang tính chuyển đổi, tư duy có hệ thống và ra quyết định nhanh nhẹn, tập trung vào kết quả tức thời và kế hoạch dài hạn.

‍

Như Giáo sư Erik Brynjolfsson đã nhận xét gần đây tại Hội nghị thượng đỉnh AI MIT 2025: "AI không còn chỉ là một công cụ để đánh giá nữa mà là một đối tác chiến lược trong việc xác định lại tương lai của tổ chức. Các phương pháp đánh giá của chúng ta phải phát triển theo đó." [13]

‍

Hồ sơ của những người chiến thắng trong kỷ nguyên AI 2.0 hiện đã rõ ràng: họ là những tổ chức đã phát triển được khả năng đánh giá các khoản đầu tư vào công nghệ không chỉ về mặt chi phí và lợi ích mà còn là chất xúc tác cho sự chuyển đổi trong một hệ sinh thái kỹ thuật số đang không ngừng phát triển.

‍

Nguồn:

[1] Diễn đàn Kinh tế Thế giới, "Hội thảo Chiến lược Đầu tư AI", Davos 2025, tháng 1 năm 2025.
[2] Kahneman, D., et al., “Chiết khấu tạm thời trong đầu tư AI của công ty”, Harvard Business Review, tháng 3 năm 2025.
[3] Viện McKinsey Global, “Chiến lược đầu tư AI 2025”, tháng 4 năm 2025.
[4] MIT Technology Review, “Kỷ nguyên mới của sự hợp tác giữa con người và AI”, tháng 2 năm 2025.
[5] Deloitte, "Báo cáo về khả năng phục hồi của AI năm 2025", tháng 3 năm 2025.
[6] Forrester Research, “Hệ sinh thái kinh doanh do AI thúc đẩy”, tháng 4 năm 2025.
[7] Gartner, “Báo cáo đầu tư AI trong tương lai năm 2025”, tháng 3 năm 2025.
[8] Boston Consulting Group, “Lợi thế cạnh tranh trong thời đại AI 2.0”, tháng 2 năm 2025.
[9] PwC Strategy&, “Xác định cơ hội AI sớm và tăng trưởng thị trường”, tháng 1 năm 2025.
[10] Lee, M., “Vượt ra ngoài sự tối ưu hóa: AI là đối tác chiến lược”, Hội nghị thượng đỉnh dược phẩm kỹ thuật số, tháng 3 năm 2025.
[11] Bain & Company, “AI Value Realization 2025,” tháng 4 năm 2025.
[12] Viện IBM về Giá trị Doanh nghiệp, “Chu kỳ chuyển đổi AI”, tháng 3 năm 2025.
[13] Brynjolfsson, E., “AI với tư cách là đối tác chiến lược,” Hội nghị thượng đỉnh AI của MIT, tháng 4 năm 2025.

‍